Zastosowania botuliny nie ograniczają się do medycyny estetycznej – oprócz wygładzania zmarszczek, toksynę botulinową stosuje się w walce z nadmierną potliwością i chronicznymi bólami migrenowymi. Zabiegi z wykorzystaniem toksyny botulinowej uznaje się za względnie bezpieczne, gdzie efekt wygładzenia zmarszczek jest zauważalny niemal natychmiast po zabiegu. Zabieg botuliną wydaje się więc być idealną odpowiedzią na pytanie jak zachować młodzieńczą skórę na dłużej; jednak okazuje się, że z dobrodziejstw tej substancji nie mogą korzystać wszyscy pacjenci gabinetów medycyny estetycznej.
Toksyna botulinowa – co to jest?
Jad kiełbasiany, inaczej toksyna botulinowa, botulinotoksyna, botulina, w skrócie BTX (z łac. botulus, kiełbasa) – białkowa, należąca do neurotoksyn, egzotoksyna[1][2] wytwarzana przez bezwzględnie beztlenowe bakterie – laseczki o nazwie gatunkowej Clostridium botulinum, a także przez nielicznych innych przedstawicieli rodzaju Clostridium. Substancja ta w zależności od podanej dawki może być silnie trująca dla organizmu człowieka, poprzez porażenie skurczu mięśni w wyniku zaburzenia wydzielania acetylocholiny. Jej działanie jest wykorzystywane w terapii; używana jest na przykład w medycynie estetycznej do niwelowania powstających zmarszczek mimicznych, w leczeniu kurczu twarzy i powiek oraz w leczeniu nadmiernej potliwości.
Toksyna botulinowa – przeciwwskazania
Do przeciwwskazań zabiegów produktami zawierającymi neurotoksynę botulinową typu A należą:
- alergia/nietolerancja toksyny botulinowej typu A lub którykolwiek ze składników preparatu (występuje niezwykle rzadko); uczulenie na albuminę (to białko występujące w niektórych preparatach z botoksem); nadwrażliwość / uczulenie na białko jaja kurzego – w niektórych preparatach nośnikiem jest białko jaja kurzego
- leczenie antybiotykami aminoglikozydowymi (streptomycyna, gentamycyna, neomycyna) – mogą współdziałać z toksyną i tym samym zwiększają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych
- zaburzenia krzepnięcia krwi i leki rozrzedzające krew (także aspiryna) – zwiększają prawdopodobieństwo powstania siniaków w miejscach iniekcji igłą
- leki na spastyczność (leki rozkurczowe)
- przyjmowanie inkomycyny, tetracycliny
- choroby nowotworowe skóry
- choroby płytki nerwowo-mięśniowej i zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
- zespół Lamberta-Eatona, schorzenie neurologiczne miastenia gravis
- przewlekłe choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów) i układu sercowo-naczyniowego
- choroby ALS (stwardnienie zanikowe boczne) i Alzheimer
- rozległe i głębokie uszkodzenia skóry
- aktywna infekcja skórna w miejscu podania preparatu, czynna opryszczka
- grypa, przeziębienie czy ogólnie pogorszony stan zdrowia
Czy zabieg toksyną botulinową jest bezpieczny dla zdrowia?
Gdy stosuje się kontrolowaną dawkę neurotoksyny, substancja ta nie jest szkodliwa dla zdrowia, jednak istnieje kilka czynników, które mogą przesądzić o bezpieczeństwie zabiegu.
Toksyna botulinowa a ciąża i karmienie piersią
Chociaż brak dowodów na szkodliwe działanie botoxu na płód, toksyny nie wstrzykuje się kobietom w ciąży, podczas laktacji i karmienia piersią.
Niewskazane są również zabiegi toksyną botulinową w trakcie menstruacji (okresu). Zmniejszona tolerancja na ból może uczynić zabieg znacznie bardziej nieprzyjemnym, dlatego warto zaczekać te kilka dni.
Reakcja z lekami
Zabiegów toksyną botuliną nie wolno łączyć z niektórymi lekami przyjmowanymi doustnie, dlatego podczas wywiadu lekarskiego specjalista ustala ewentualne korelacje między przyjmowanymi przez nas farmaceutykami a lekami, które uniemożliwiają bezpieczną aplikację produktu. Na 7-10 dni przed podaniem preparatu należy zaprzestać przyjmowania następujących ziół i leków: dziurawiec, żeń-szeń, ginkgo biloba, witamina E, multiwitamina, leki przeciwzapalne, aspiryna.
Wiek pacjenta
Wiek pacjenta nie stanowi przeciwwskazania – toksynę z powodzeniem stosuje się u osób młodych już po 20 roku życia. U dzieci poniżej 12 roku życia toksyna botulinowa stosowana jest off-label (pozarejestracyjne stosowanie leku) przy dziecięcych porażeniach nerwowych.
Przedawkowanie toksyny botulinowej stwarza realne zagrożenie dla zdrowia, dlatego należy zawsze bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza. Do kwestii przeciwwskazań do zabiegu należy podejść poważnie i poinformować lekarza o wcześniejszych zabiegach chirurgicznych jak i obecnie przyjmowanych lekach.
